Sezon animacji w Polsce, czyli zaproszenie do Krakowa

Jesień tego roku w naszym filmowym repertuarze obfituje w liczne premiery filmów animowanych. Po ubiegłorocznym sezonie dokumentów, w którym prym wiodły głośne filmy: Fahrenheit 9/11 Michaela Moore'a i Super Size Me Morgana Spurlocka nastał sezon animacji. Na ekranach w ciągu kilku miesięcy znajdzie się co najmniej 10 długometrażowych filmów animowanych. Stawkę prowadzą: Ruchomy zamek Hauru Hayao Miyazakiego, Gnijąca panna młoda Tima Burtona, Wallace i Gromit: Klątwa królika Steve'a Boxa i Nicka Parka i Appurushido Shinji Aramaki. Trudno sądzić, że ta duża fala wezbrała przypadkowo. Znaczenie animacji w światowym kinie i mediach stale rośnie; nie sposób sobie wyobrazić współczesne kino komercyjne bez animowanych sekwencji, zrealizowanych techniką komputerową. Animacja coraz chętniej wykorzystywana jest w reklamie, produkcji wideoklipów i wszelkich innych małych form audiowizualnych. Nie potrafi np. obejść się bez niej telewizja, w której animowane czołówki i zwiastuny czynią atrakcyjną programową ramówkę.
Organizatorzy krakowskiego festiwalu "Etiuda" od lat starali się wzbogacać program swojej poświęconej szkolnictwu filmowemu imprezy prezentacjami krótkometrażowych, autorskich animacji. Pozostawało to w związku z organizowanymi równolegle z festiwalem Międzynarodowymi Warsztatami Filmu Animowanego, na które w ciągu blisko 10 lat przyjechała czołówka światowych twórców. Na tegorocznym festiwalu po raz pierwszy prezentacje te przeobrażają się w międzynarodowy konkurs krótkometrażowej animacji, obejmujący nie tylko animację studencką, ale profesjonalną i niezależną.
Do konkursu nadesłano 450 filmów, w tym tak znakomitych twórców jak: Bill Plympton, Piotr Sapjegin, Koji Yammamura, Phil Mulloy, Gil Alkabetz, Paul Driessen, Daniel Greaves, Jewgienij Siwakoń, Marek Skrobecki i Tomasz Bagiński. 5-osobowe jury pod kierunkiem prof. Jerzego Kuci oceni przyjęte do rywalizacji filmy i wręczy po raz pierwszy statuetki Złotego, Srebrnego i Brązowego Jabberwocky’ego. Specjalną nagrodę - zgodnie z tradycją festiwalu - zarezerwowano dla najlepszego animowanego filmu studenckiego.
Obok konkursu animacji, którego pierwsza edycja skłoniła organizatorów do zmiany nazwy imprezy na MFF "Etiuda&Anima" odbędzie się oczywiście tradycyjny konkurs etiud studenckich: fabularnych, dokumentalnych i eksperymentalnych, do którego zgłoszono ponad 250 tytułów. Pracami drugiego jury pokieruje stroniący zazwyczaj od tego rodzaju funkcji, bardzo ceniony w Polsce słowacki reżyser - Martin Šulik. Wręczone zostaną tradycyjne nagrody: Złote, Srebrne i Brązowe Dinozaury.
Zanim jurorzy rozstrzygną obydwie rywalizacje, w dniu inauguracji wręczona zostanie pierwsza nagroda "Etiudy&Animy 2005" - Specjalny Złoty Dinozaur dla wybitnego artysty i pedagoga. W tym roku odbierze ją holenderski artysta Paul Driessen, pracujący od lat jako pedagog w niemieckim Kassel. Ten wspaniały twórca, który przed laty współpracował z Georgem Dunningiem przy realizacji Żółtej łodzi podwodnej to jeden z najinteligentniejszych, filozofujących i zarazem dowcipnych artystów animacji w dziejach kina. Ma już na swoim koncie nagrodę ASIFA - Annie Award, nagrodę za całokształt twórczości przyznaną na Światowym Festiwalu w Zagrzebiu w 2002 r. i nominację do Oscara za film Trzy panny. Choć sam nie zdobył jeszcze statuetki Akademii w Hollywood, udało się to już dwukrotnie jego studentom: Christophowi i Wolfgangowi Lauensteinom za film Balance (1989) oraz Thomasowi Stellmachowi i Tyronowi Montgomery’emu za Quest (1996). Obydwa filmy, a także pełną retrospektywę Driessena będzie można zobaczyć na festiwalu.
Jedną z najciekawszych imprez towarzyszących konkursom będzie przygotowana - jak co roku - przez zaproszonego gościa "10-tka" festiwalu "Etiuda". Tym razem Giannalberto Bendazzi, włoski historyk i krytyk animacji, a zarazem członek tegorocznego jury zaprezentuje "10 najlepszych animacji inspirowanych literaturą". Znajdą się wśród nich m.in.: Nos Aleksandra Alexieffa i Claire Parker (wg M. Gogola), Metamorfoza Pana Samsa Caroline Leaf (wg F. Kafki), Łagodna Piotra Dumały (wg F. Dostojewskiego), Maska szkarłatnej śmierci Pavao Staltera (wg E.A. Poego) i Nosorożec Jana Lenicy (wg E. Ionesco).
W ramach projekcji filmów długometrażowych przypomniane zostaną najciekawsze filmy z ostatnich sezonów z Triem z Belleville Sylvaina Chometa na czele, a także zaprezentowane na projekcjach premierowych po raz pierwszy w Polsce najnowsze filmy: estoński Frank i Wendy zrealizowany przez grupę realizatorów pod kierunkiem Priita Pärna, amerykański High Hair Billa Plymptona i koreański Oseam Baek – yeop Sunga.
Wśród pozostałych imprez pozakonkursowych znajdą się też prezentacje kilku znanych szkół animacji, m.in. University of Southern California skąd przyjedzie Liz Blazer - polskiego pochodzenia realizatorka, która w zeszłym roku wygrała festiwal filmem animowanym Bingo. Specjalny pokaz będzie też miał University of Art Design z Helsinek, który na zeszłorocznym festiwalu zwyciężył w rywalizacji na najlepszą szkołę europejską. Zobaczymy również retrospektywę nieznanej w Polsce fińskiej animacji, animowane etiudy zrealizowane w Polskich szkołach w ostatnich latach oraz noc animowanych wideoklipów.
Po raz pierwszy w historii "Etiudy" odbędzie się też Forum Sekcji Animacji Stowarzyszenia Filmowców Polskich poświęcone "Sytuacji polskiej animacji na tle kondycji animacji wschodnioeuropejskiej ostatnich lat". Wezmą w nim udział obok przedstawicieli polskiego środowiska także twórcy i producenci z Węgier, Czech i Słowacji.
Zapraszamy do Krakowa na festiwal, który po raz pierwszy w kilkunastoletniej historii "Etiudy" odbędzie się w kinie "Kijów", w którym od blisko czterdziestu lat odbywają się festiwale filmów krótkometrażowych. Wszelkich informacji można zasięgnąć na stronie: www. etiuda.org

Bogusław Zmudziński