"Wywrotowe meblowanie" Jana Mioduszewskiego okazuje się wywrotowym malowaniem. To nie tylko przypadkowe przestawienie liter, to ujawnienie zupełnie nowych sensów.
Nim zobaczę prace wstawione do Entropii, zdejmuję z siebie płaszcz. Bez zgody Mioduszewskiego, którego teraz tu nie ma, wieszam na znajdującym się obok wejścia do galerii wieszaku. Nie. Na obrazie, który przedstawia wieszak. Obok powieszonej przez Fabrykę Mebli znoszonej koszulce, czarny płaszcz komponuje się idealnie. Andrzej Jarodzki, który wchodzi do galerii niedługo po mnie, bierze go za część instalacji.
Dezorientacja, którą wywołuje swoimi pracami już sam Mioduszewski, obserwowana jest tu częściej. Nawet znana konceptualistka przeciera okulary, gdy podchodzi do innego obiektu. Iluzja głębi w tych dwuwymiarowych pracach to przypomnienie sięgającego starożytności malarstwa iluzjonistycznego. Trompe l'oeil- oszukać oko. Z tym oszustwem kolaboruje również samo podobrazie. Wycięte zgodnie z linią przedmiotów, wskazuje na nową możliwość dialogu z przestrzenią. Teraz przedmiot, nieograniczony prostokątnym blejtramem, tkwi w niej bezpośrednio. Dokładnie jak mebel.
Czy obrazy Mioduszewskiego są nim?
Bardziej niż są samym meblem, wyrażają jego pojęcie. Działaniem Mioduszewskiego rządzi przy tym zasada ekonomii. Poddaje on w wątpliwość samą czynność meblowania, w której sprzętem staje się również obraz. Sytuację taką odwraca i pokazuje nam obiekty, które maksymalnie kondensują najważniejsze cechy konkretnego mebla. I są obrazem.
Bo regularna szafa, zanim otworzy się jej drzwi, zasłania przed widzem swoje potencjalne funkcje. „Szafy” Mioduszewskiego ujawniają je już w pierwszym oglądzie. W tym sensie jego obrazy przypominają dzieła analitycznych kubistów. Zwracają równocześnie uwagę na wiele aspektów swojego przedmiotu, łączą w sobie kilka różnych punktów widzenia. Ale Mioduszewski przy tym nie rezygnuje z wrażenia głębi, przeciwnie, wprowadza zdecydowane skróty perspektywiczne, które ją uwypuklają. Dynamizują one przekaz i tak już bardzo dynamiczny. Ich logika do pewnego stopnia przypomina mi najlepsze prace Eschera. Szczególnie te litografie, w których siły grawitacji działają prostopadle do siebie. Schody, po których wspina się postać, są równocześnie schodami, po których inna schodzi. Na jednym obrazie Mioduszewski przedstawia zestawione ze sobą szafki, regały. Widziane są z różnej perspektywy, a nawet w obrębie jednego przedmiotu jest ona zróżnicowana. Do tego dokłada dodatkowe skrzydła, deski, które wprowadzają nowe rytmy. Obiekty pochylają się ku ziemi, jakby miały się przewrócić. I przeciwnie, wiszą w powietrzu, przecząc zasadom ciążenia.
Mioduszewski tym razem umeblował Entropię, ale swoje obrazy konfrontował już w różnych przestrzeniach. Wprowadził je nawet do prywatnych mieszkań. W domu państwa Cichockich (akcja z 2002 r., na wystawie można zobaczyć fotografię) gościły w salonie obok tradycyjnych, powiedzmy, mebli- meblościanki i stolika, na którym leżą- niczym martwa natura- skrzypce i szklana misa. Raz nawet Mioduszewski wystawił swoje obiekty na próbę... śmietnika.
Ta gra z rzeczywistością ujawnia się również w działaniach, które nazwał "still performance". Są próbą wkroczenia w pole obrazu, zdefiniowania swojej pozycji jako części obiektu. Ubiera kombinezon, który pozwala mu, jak allenowskiemu Zelligowi zespolić się czy to z fakturą ściany (performance na warszawskiej Pradze z 2003), czy z drewnianym materiałem. - Czy wyrażam coś? Nie- mówi. Mioduszewski raczej sprawdza na ile jego obecność, nawet nieruchoma, wpływa na odbiór obrazu. Działanie to powtórzył podczas wernisażu w Entropii, wprowadzając element niepokoju wśród widzów. Stał oddalony parę kroków od wiszących na ścianie czterech prostokątów. Z tym nieruchomym performancem rymuje się obiekt, położony obok, postać skulona w pozycji embrionalnej, we wnętrzu szafki. Na wstępie Mioduszewski wprowadził narrację. Krótki tekst, który przygotował, odczytał Mariusz Jodko. "Zapraszając zebranych na mała przechadzkę, cytując tytuł Podróż dookoła własnego pokoju, przypominając, co można zobaczyć nie ruszając się z domu, chciałbym wywołać spojrzenie".
Bo obecność wśród jego przedmiotów zakłada owo wyzwolenie spojrzenia. Najmniejsza ustawiona tu deska jest artystycznym obiektem, w każdej z nich widoczna jest malarska interwencja. Meblowanie okazuje się wywrotowym malarstwem.

Katarzyna Roj
lipiec 2005